De Kerf

Nederland staat wereldwijd bekend als een land dat al eeuwenlang tegen het water aan het vechten is. In de meeste gevallen wordt die strijd gewonnen, maar soms gaat het mis, met als triest dieptepunt de watersnoodramp van 1953, waarbij bijna tweeduizend landgenoten het leven lieten. Naast dijken vormen duinen één van de belangrijkste beschermingslinies tegen de bij tijd en wijle gevaarlijke Noordzee. Hierdoor wordt de veiligheid van het Nederlandse volk gewaarborgd. Dijken zijn door mensen gebouwd en aangelegd, de duinen daarentegen zijn op een natuurlijke wijze ontstaan. De wind blaast het zandstrand tot heuvels die wij vervolgens het etiket duinen meegeven. Als er dan uiteindelijk op de duinen ook nog helmgrasjes wortelschieten, spreek je over groene duinen.

Met de watersnoodramp van Zeeland én de toekomstige stijging van de zeespiegel in het achterhoofd, zou je toch denken dat niemand het in zijn hoofd zou halen om ergens langs de kust een schep in een duin te zetten. Echter dat is in de duinen van Schoorl aan Zee wel gebeurd. Schoorl aan Zee is de naam van de badplaats van het plaatsje Schoorl. Schoorl aan Zee ligt redelijk geïsoleerd aan de kust en is niet met een auto te bereiken, gelukkig wel te voet of met een fiets.

Duizenden vrachtwagenritten

In 1997 begon men in de eerste duinrij van School aan Zee met het graven van een 50 meter brede inham. Er werd een enorme hoeveelheid duinzand afgegraven; uiteindelijk meer dan 130.000 kuub. Er waren meer dan 8.000 vrachtwagenritten nodig om dit zand af te voeren uit het duingebied. Door deze enorme graafpartij ontstond uiteindelijk een grote inham die de naam De Kerf meekreeg. De Kerf maakt het mogelijk dat het water van de Noordzee bij hoogtij het duingebied kan instromen. Bovendien kan ook kalkrijk strandzand door deze opening het gebied instuiven. Het gebied achter De Kerf wordt de ‘Parnassiavallei’ genoemd. Het water in de Parnassiavallei is brak, dit ontstaat doordat het binnenstromende zoute zeewater zich vermengt met het ook binnenstuivende kalkrijke strandzand.

Het brakke water van de Parnassiavallei heeft ervoor gezorgd dat er van allerlei unieke planten in het gebied kunnen wortelschieten zoals de gelobde melde, zeewolfsmelk, moeraswespenorchis, strandbiet, gewortelde champignonzwam, zeeweegbree en het zilt torkruid. Sommige planten die in het gebied groeien, komen voor op de rode lijst. Om te voorkomen dat ze niet vertrapt worden, mag je niet overal in De Kerf rondlopen. De Kerf heeft ook een leefomgeving geschapen voor zeldzame diersoorten zoals de bontbekplevier en de rugstreeppad. Al deze dieren en de bovengenoemde planten leven in een adembenemend mooi landschap dat geschapen is door een samenspel van de wind, het zand en het zeewater.

Als een menselijk lichaam een wond oploopt, wordt direct het genezingsproces in werk gesteld. Zo is dat ook bij de duinen in Schoorl aan Zee gebeurd. De gatbreedte in de duinen is door nieuwe duinvorming al weer voor de helft gereduceerd en de zanddrempel is met een paar meter verhoogd. Toen De Kerf net was uitgegraven, overstroomde het gebied iedere maand tijdens springtij. Heden ten dage gebeurt dat veel minder vaak. Een springtij-zuidwesterstorm is nu noodzakelijk om de Parnassiavallei met vers zout zeewater te vullen. Doordat het gat nu ook kleiner is, is ook het inwaaien met strandzand sterk verminderd.

Pioniersfunctie

Voor de natuurontwikkeling aan de Nederlandse kust is De Kerf een pionier/voorloper gebleken. Er heeft zich een omzwaai voltrokken van de traditionele manier van kustbeveiliging naar het dynamisch kustbeheer, waarvan De Kerf een markant voorbeeld is. Bij de traditionele manier van kustbeveiliging wordt met behulp van grote bulldozers grote hoeveelheden zand opgeworpen die later worden ingeplant met helmgras. Naast De Kerf zijn ook de Slufter op Texel en het Verdronken Land van Saeftinghe in Zeeuws Vlaanderen voorbeelden van projecten waar succesvol geëxperimenteerd is met kustdynamiek. Het is zeer de moeite waard om gedurende het verblijf in Egmond aan Zee, De Kerf in Schoorl aan Zee te bezoeken. Zoals eerder gezegd is De Kerf niet met de auto te bereiken, maar gelukkig wel met de fiets of te voet.